Chiến lược kinh doanh là tiền đề quan trọng để doanh nghiệp “biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”. Chỉ khi có chiến lược đúng thì doanh nghiệp mới có thể thành công và hạn chế rủi ro. Trong bài viết này, hãy cùng SalesDesign tìm hiểu về cách xây dựng chiến lược kinh doanh nhé.
Khái niệm chiến lược kinh doanh là gì
Chiến lược kinh doanh là phương pháp, cách thức hoạt động kinh doanh của một công ty, tập đoàn trong lĩnh vực kinh doanh, nhằm đạt được hiệu quả kinh doanh tối ưu. Chiến lược kinh doanh là nội dung tổng thể của một kế hoạch kinh doanh có trình tự, gồm một chuỗi các biện pháp, cách thức kinh doanh chủ yếu xuyên suốt một thời gian dài. Mục tiêu cuối cùng là hướng tới việc thúc đẩy lợi nhuận cao nhất và sự phát triển của hệ thống kinh doanh. (Theo Wiki)
Tổng quát, định nghĩa chiến lược kinh doanh là chỉ việc tạo dựng một vị thế duy nhất và có giá trị nhờ việc triển khai hệ thống các hoạt động khác biệt với những gì đối thủ cạnh tranh thực hiện. Mục tiêu cuối cùng hướng đến việc thúc đẩy lợi nhuận lên cao nhất và sự phát triển của hệ thống kinh doanh.
Khi nói đến chiến lược, đa số mọi người thường liên hệ đến tầm nhìn, sứ mệnh của doanh nghiệp. Thực ra, hai yếu tố này mặc dù luôn được đưa vào như một phần của chiến lược nhưng nó không đưa ra định hướng rõ ràng cho hoạt động của doanh nghiệp. Khái niệm về chiến lược kinh doanh cần phải bao gồm các yếu tố định hướng hoạt động rõ ràng cho doanh nghiệp.
Thành phần cơ bản của một chiến lược kinh doanh
Các thành phần này không tồn tại một cách độc lập, rời rạc. Ngược lại nó phải đảm bảo sự liên kết, nhất quán và tương thích với nhau.
Mục tiêu chiến lược khi xây dựng chiến lược kinh doanh
Khái niệm
Đây là những kết quả kì vọng được doanh nghiệp xác lập để thực hiện. Những mục tiêu này đóng vai trò định hướng hoạt động cho doanh nghiệp trong khoảng thời gian xác định.
Cần phân biệt giữa mục tiêu chiến lược với sứ mệnh, tầm nhìn của doanh nghiệp. Thực tế, nhiều doanh nghiệp có xu hướng nhầm lẫn giữa mục tiêu với sứ mệnh của doanh nghiệp.
Sứ mệnh của doanh nghiệp chỉ ra mục đích hay lý do tồn tại của doanh nghiệp. Vì vậy nó thường mang tính khái quát cao. Ngược lại, mục tiêu chiến lược cần đảm bảo cụ thể, định lượng và có thời hạn rõ ràng.
Cách lựa chọn mục tiêu khi xây dựng chiến lược kinh doanh cho công ty
Mục tiêu quan trọng nhất cần hướng tới chính là lợi nhuận cao, phát triển bền vững. Doanh nghiệp có thể đưa các mục tiêu khác vào chiến lược: tăng trưởng, thị phần, giá trị khách hàng…
Việc lựa chọn mục tiêu có ảnh hưởng rất lớn đến doanh nghiệp. Nếu mục tiêu là lợi nhuận cao, doanh nghiệp phải tập trung vào các nhóm khách hàng hoặc thị trường đem lại lợi nhuận cao. Nếu lựa chọn mục tiêu tăng trưởng, doanh nghiệp phải thu hút khách hàng ở nhiều thị trường khác nhau.
Phạm vi chiến lược
Nếu tập trung thỏa mãn tất cả nhu cầu ở mọi phân khúc thị trường thì doanh nghiệp sẽ bị phân tán nguồn lực. Vì vậy, doanh nghiệp cần đặt ra giới hạn để có thể tập trung thỏa mãn nhu cầu khách hàng. Đó chính là phạm vi chiến lược.
Phạm vi chiến lược không nhất thiết phải mô tả chính xác những gì doanh nghiệp làm. Tuy nhiên, doanh nghiệp rất cần định rõ và truyền tải cho nhân viên những gì sẽ không làm.
Việc lựa chọn phạm vi phải dựa trên nguyên tắc thị trường có nhu cầu thực sự và doanh nghiệp có thể đáp ứng được nhu cầu. Doanh nghiệp cũng cần tránh đối đầu với các đối thủ mạnh, đang đáp ứng tốt nhu cầu khách hàng.
Giá trị khách hàng và lợi thế cạnh tranh
Cần xác định rõ những khách hàng mục tiêu thực sự mong muốn điều gì. Những yếu tố nào sẽ khiến họ sẵn sàng bỏ tiền ra để mua sản phẩm, dịch vụ. Từ đó, doanh nghiệp có thể phát triển một giản đồ giá trị khách hàng thể hiện sự kết hợp của các yếu tố trên.
Lợi thế cạnh tranh chính là sự kết hợp các giá trị khách hàng, trong đó có ít nhất một đến hai giá trị vượt trội. Điều này giúp khách hàng nhận ra sản phẩm của doanh nghiệp giữa vô vàn các sản phẩm khác.
Các hoạt động chiến lược
Làm thế nào để doanh nghiệp có thể đạt được lợi thế cạnh tranh? Nói cách khác, doanh nghiệp phải cung cấp những giá trị khác biệt đến tay khách hàng. Để làm được điều đó, nhà quản lý phải thiết kế một hệ thống các hoạt động hướng tới việc tạo ra giá trị vượt trội cho khách hàng.
Tùy theo đặc điểm của mỗi ngành nghề, chuỗi giá trị của doanh nghiệp sẽ có sự khác nhau nhưng vẫn sẽ bao gồm 2 nhóm. Nhóm hoạt động chính bao gồm: cung ứng, vận hành, marketing, bán hàng… Nhóm hoạt động hỗ trợ sẽ gồm: quản lý nhân sự, nghiên cứu phát triển, hạ tầng quản lý, CNTT… Cần đảm bảo sự tương thích giữa các hoạt động và cùng hướng vào việc tạo ra giá trị.
Năng lực cốt lõi
Năng lực cốt lõi chính là khả năng triển khai các hoạt động vượt trội so với đối thủ cạnh tranh về chất lượng hoặc hiệu suất. Nó thường là khả năng liên kết và điều phối một nhóm hoạt động hoặc chức năng chính của một doanh nghiệp và ít khi nằm trong một chức năng cụ thể.
Doanh nghiệp cần xác định năng lực cốt lõi trực tiếp đóng góp vào việc tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Năng lực này cho phép doanh nghiệp cạnh tranh hiệu quả, đa dạng hóa sản phẩm.
Đặc điểm của chiến lược kinh doanh
Chiến lược kinh doanh không phải là mô hình hoạt động bất biến. Sự thành công của nó chỉ tồn tại trong một thời gian nhất định. Khi biến động thị trường quá lớn, doanh nghiệp buộc phải thay đổi chiến lược để thích ứng. Thậm chí, việc thay đổi chiến lược cũng cần chuẩn bị bất kể nó vẫn còn đem lại hiệu quả.
Một đặc điểm nữa của chiến lược kinh doanh là nó cần phải được một tập thể thông qua. Do mức độ ảnh hưởng của một chiến lược lên sự phát triển của doanh nghiệp là vô cùng lớn. Vi vậy nó phải có sự tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng từ nhóm lãnh đạo cao cấp và những chuyên gia có năng lực nhất.
Ngoài ra, khả năng lập chiến lược kinh doanh thường bị chi phối bởi khả năng giới hạn về vốn. Việc thiết lập đối tác liên minh, hùn vốn kinh doanh có thể khắc phục hạn chế này.
Vai trò của việc xây dựng chiến lược kinh doanh
Xây dựng chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp tham chiếu kinh nghiệm trong quá khứ của chính mình hoặc của doanh nghiệp khác. Qua đó doanh nghiệp sẽ thấy được những phương hướng cho các hoạt động kinh doanh trong tương lai. Ngoài ra, nó còn có vai trò chỉ định và phân bổ nguồn lực về nhân lực, tài chính để thực thi các chiến thuật cụ thể.
Một chiến lược tốt không chỉ dừng ở mục đích chiếm được thị trường và khách hàng. Nó phải bao gồm bản chất của cạnh tranh nhằm đánh bại và loại bỏ đối thủ. Chính vì vậy, vai trò của chiến lược kinh doanh cũng bao gồm việc đáp lại các chiến lược tấn công của doanh nghiệp đối thủ.
Các công cụ phân tích chiến lược kinh doanh
Việc phân tích chiến lược kinh doanh chính là phân tích về vị thế, thương hiệu của doanh nghiệp. Từ đó hiểu thêm được những nhân tố quan trọng bên ngoài ảnh hưởng đến vị thế đó. Quá trình phân tích chiến lược có thể được trợ giúp bằng những công cụ sau:
- Phân tích PEST: Công cụ giúp doanh nghiệp hiểu rõ “môi trường” nơi mình đang hoạt động.
- Scenario Planning: Mô hình hoạch định theo kịch bản
- Five Forces Analysis: Phân tích 5 nguồn lực ảnh hưởng đến mức độ cạnh tranh của doanh nghiệp
- Market Segmentation: Phân tích phân khúc thị trường
- Directional Policy Matrix: Mô tả về lợi thế cạnh tranh của một doanh nghiệp
- Competitor Analysis: Phân tích đối thủ cạnh tranh cùng ngành.
- Critical Success Factor Analysis: Xác định khu vực doanh nghiệp cần làm tốt hơn để cạnh tranh thành công.
- SWOT Analysis: Tóm tắt về những vấn đề then chốt nảy sinh. Từ việc đánh giá môi trường bên trong cũng như tác động của môi trường bên ngoài đối với doanh nghiệp.
Từ việc phân tích bằng các công cụ trên, bạn sẽ hoạch định cho mình những chiến lược cụ thể. Sau đó, bạn cần hiểu rõ bản chất các kỳ vọng của những cổ đông hoặc nhà đầu tư. Từ đó, bạn sẽ xác định những phương án nào áp dụng được cho mô hình doanh nghiệp của mình.
Các bước xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả
Quy trình xây dựng chiến lược kinh doanh bao gồm 4 bước sau đây:
Xác định mục tiêu dài hạn
Có một sai lầm phổ biến tại các doanh nghiệp nhỏ là không lập mục tiêu. Họ có đủ lý do để biện minh như: “nhỏ mà cần gì mục tiêu”, “lo sống đã khó”.
Doanh nghiệp cần xác định được mục tiêu sẽ đạt được sau một khoảng thời gian xác định. Mục tiêu tốt là kim chỉ nam cho các hoạt động của doanh nghiệp, rút ngắn đường đến thành công. Doanh nghiệp có thể tham khảo các quy tắc S.M.A.R.T về lập mục tiêu:
- S = Specific: mục tiêu phải xác định rõ ràng, cụ thể.
- M = Measurable: mục tiêu phải định lượng, đo lường được.
- A = Attainable: mục tiêu cần có sự thách thức nhưng phải đạt được.
- R = Relevant: mục tiêu phù hợp với lĩnh vực kinh doanh. Nên có kết quả thực tế chứ không phải chỉ thể hiện bằng số hoạt động
- T = Time bound: có mốc thời gian đạt được.
Khảo sát và phân tích thị trường
Để có một chiến lược hiệu quả, doanh nghiệp cần hiểu về thị trường, đối thủ, vị thế cạnh tranh. Có nhiều mô hình phân tích các thông tin này như PEST hay ma trận BCG. Tuy nhiên SWOT thường được dùng phổ biến nhất:
- S = Strengths: thế mạnh của doanh nghiệp là gì.
- W = Weaknesses: điểm yếu nào của doanh nghiệp có thể bị khai thác.
- O = Opportunities: có các cơ hội nào trên thị trường có thể khai thác.
- T = Threats: các mối đe dọa nào có thể ảnh hưởng đến việc kinh doanh của bạn.
Xây dựng chiến lược kinh doanh sản phẩm, dịch vụ
Các kế hoạch kinh doanh sản phẩm, dịch vụ chính là nền tảng của chiến lược. Những kế hoạch này sẽ giúp doanh nghiệp xác định được phương hướng phát triển sản phẩm. Điều này giúp cho các sản phẩm, dịch vụ sẽ phù hợp với nhu cầu và thị hiếu của thị trường, cũng như hạn chế được những rủi ro có thể gặp phải
Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải tập trung vào những yếu tố ảnh hưởng tới chính sản phẩm, dịch vụ để có thể cải thiện được hiệu quả bán hàng. Một kế hoạch kinh doanh tốt là khi nó trả lời được 3 câu hỏi chủ chốt sau:
- Mục tiêu đạt được là gì?
- Đối thủ cạnh tranh là những ai?
- Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp là gì? Sử dụng nó để chiến thắng đối thủ như thế nào?
Đánh giá, đo lường và tối ưu
Hiện tại, trên thị trường có rất nhiều phần mềm thống kê số liệu tự động. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi và cập nhật chính xác tình hình. Qua đó doanh nghiệp sẽ đưa ra những điều chỉnh phù hợp vào đúng thời điểm.
Các loại hình xây dựng chiến lược kinh doanh
Người ta thường phân loại chiến lược kinh doanh như sau:
Chiến lược thông dụng
Chiến lược thông dụng liên quan đến cách đạt được một mục tiêu cụ thể như thế nào. Do đó, mô hình chiến lược kinh doanh này quan tâm nhiều đến mối quan hệ giữa mục đích và phương tiện thực hiện, giữa kết quả và nguồn tài nguyên phải sử dụng.
Chiến lược doanh nghiệp
Chiến lược doanh nghiệp sẽ xác định doanh nghiệp đó hoạt động tại phân khúc thị trường nào, mô hình kinh doanh ra sao. Nó sẽ quyết định các vấn đề liên quan tới tầm nhìn và chiến lược.
Chiến lược cạnh tranh
Chiến lược cạnh tranh sẽ xác định các giá trị cốt lõi được sử dụng để cạnh tranh. Đây là tổng hòa về khả năng, điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp khi đem so sánh với đố thủ trực tiếp cùng ngành.
Chiến lược cạnh tranh được tác động bởi 5 yếu tố chính
- Mối đe dọa từ đối thủ mới tham gia thị trường.
- Mối đe dọa từ các sản phẩm hoặc dịch vụ thay thế.
- Sức mạnh của nhà cung cấp.
- Sức mạnh của người mua hàng.
- Sự tranh giành giữa các doanh nghiệp đang tồn tại.
Để có thể giải quyết 5 yếu tố trên, chiến lược cạnh tranh cần sở hữu:
- Sự tập trung
- Sự khác biệt
- Đội ngũ lãnh đạo
Danh sách các yếu tố ảnh hưởng tới việc xây dựng chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp
- Sản phẩm/dịch vụ được cung cấp.
- Nguồn tài nguyên thiên nhiên.
- Phương thức Marketing và bán hàng.
- Năng lực sản xuất.
- Khả năng đáp ứng khách hàng.
- Mục tiêu tăng doanh số.
- Phương thức phân phối.
- Nền tảng công nghệ.
- Loại hình và nhu cầu thị trường.
- Mục tiêu về lợi nhuận.
- Chiến lược kinh doanh Online.
Hoạch định chiến lược kinh doanh cho doanh nghiệp
Tại sao doanh nghiệp cần được tư vấn xây dựng chiến lược kinh doanh
Hiện nay, có rất nhiều doanh nghiệp gặp khó trong việc vạch ra các chiến lược kinh doanh hiệu quả. Điều này thường dẫn doanh nghiệp đến những thất bại đáng tiếc.
Đặc biệt, thị trường ngày nay luôn biến động và nhu cầu của khách hàng cũng luôn thay đổi. Doanh nghiệp nếu không thể bắt kịp xu hướng và thích nghi thì khó có thể phát triển bền vững.
Ngoài ra, các doanh nghiệp phải cạnh tranh khốc liệt để tồn tại và phát triển. Nếu doanh nghiệp không có tư duy, chiến lược phù hợp thì rất khó để cạnh trạnh. Và đây cũng là lý do vì sao doanh nghiệp cần được tư vấn chiến lược kinh doanh hiệu quả.
Những doanh nghiệp nào cần tư vấn xây dựng chiến lược kinh doanh
Muốn thành công và phát triển thì trước tiên doanh nghiệp cần phải có một hướng đi đúng. Bất cứ khi nào doanh nghiệp đang chênh vênh và chưa thể định hình được hướng đi rõ ràng trong kinh doanh, điều cần làm đầu tiên chính là tìm ngay một “người dẫn lối” đúng đắn.
Doanh nghiệp nhỏ, vừa thành lập cần tư vấn chiến lược để xác định đúng hướng đi và hạn chế rủi ro. Doanh nghiệp lớn lại càng cần được tư vấn chiến lược để có thể phát triển bền vững và dành nhiều thắng lợi trên thương trường. Kết luận, dù là doanh nghiệp lớn hay nhỏ thì cũng cần được tư vấn chiến lược.
Thời điểm nào doanh nghiệp cần tư vấn xây dựng chiến lược kinh doanh
Thông thường, thời điểm khi vừa mới thành lập chính là lúc doanh nghiệp cần định hướng chiến lược kinh doanh. Đây chính là giai đoạn doanh nghiệp chưa có đủ kinh nghiệm và cái nhìn tổng quan về kinh doanh như họ vẫn nghĩ.
Một thời điểm nữa chính là lúc doanh nghiệp kết thúc chiến lược cũ. Lúc này, doanh nghiệp cần đánh giá chiến lược đó còn phù hợp với xu hướng kinh doanh nữa không. Đây chính là lúc doanh nghiệp cần được tư vấn chiến lược.
Các yếu tố khiến doanh nghiệp thay đổi chiến lược kinh doanh
Sự thay đổi của đối thủ
Thị trường ngày càng xuất hiện nhiều đối thủ. Họ dần dần tiếp cận những đối tượng khách hàng của chính doanh nghiệp. Những đối thủ này cũng đạt được một số thành công khả quan, đe doạ vị trí của doanh nghiệp. Thế thì còn chần chừ gì nữa. Đây là lúc mà doanh nghiệp cần rà soát lại các chiến lược trong kinh doanh cho phù hợp.
Sự thay đổi của luật pháp
Đôi khi luật pháp có sự điều chỉnh, thay đổi trong lĩnh vực mà doanh nghiệp đang kinh doanh. Điều này vô tình làm ảnh hưởng đến những lợi thế cạnh tranh mà doanh nghiệp đang có. Lúc này doanh nghiệp cần chú ý các thay đổi để cân nhắc điều chỉnh chiến lược phù hợp.
Sự phát triển của công nghệ
Công nghệ đang ngày càng cải tiến và ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển, phân phối sản phẩm, dịch vụ. Đặc biệt, công nghệ cũng ảnh hưởng đến thói quen mua sắm sản phẩm, sử dụng dịch vụ của khách hàng.
Do đó, bạn nên cân nhắc điều chỉnh chiến lược kịp thời, bắt kịp với xu hướng phát triển công nghệ. Có như thế thì việc kinh doanh mới đạt được hiệu quả tốt nhất.
Sự phát triển của xã hội
Doanh nghiệp nếu không nắm bắt kịp các xu hướng hiện đại thì việc triển khai chiến lược kinh doanh sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Lưu ý rằng, đa số các loại chiến lược kinh doanh sau vài năm có thể trở nên lỗi thời. Nếu không nhanh chóng thay đổi, doanh nghiệp hoàn toàn có thể bị tụt lại phía sau.
Kinh nghiệm tư vấn xây dựng chiến lược kinh doanh của Sales Design
Sales Design là một trong những đơn vị quản trị chiến lược kinh doanh giàu kinh nghiệm nhất Việt Nam. Đội ngũ tư vấn tại đây có trình độ chuyên môn cao, thấu hiểu những trăn trở của khách hàng. Chúng tôi luôn tìm hiểu và khảo sát để hiểu rõ hơn về mục tiêu mà doanh nghiệp đề ra. Dựa vào đó, chúng tôi đưa ra những chiến lược hoàn hảo nhất, gắn liền với mục tiêu phát triển của doanh nghiệp.
Sales Design đã có nhiều thành công trên các dự án tư vấn chiến lược cho các công ty từ nhỏ, vừa đến lớn. Đây cũng chính là quá trình mà Sales Design đã đúc kết và có thêm kinh nghiệm trong việc tư vấn chiến lược, giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro và luôn giành phần thắng.
Doanh nghiệp của bạn đang gặp phải những vấn đề về xây dựng chiến lược? Doanh nghiệp chưa biết nên bắt đầu từ đâu, làm thế nào để đưa ra chiến lược hiệu quả nhất? Hãy liên hệ ngay cho Sales Design. Chúng tôi sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp trên suốt chặng đường phát triển.
